Праваслаўныя беларусы — народ без сваёй Царквы Што ўкраінская аўтакефалія значыць для Беларусі — пра гэта разважае ў сваім матэрыяле на Радыё Свабода журналіст, гісторык і пісьменьнік Сяргей Абламейка.
07.08.2018
Мітрапаліт Язэп Вельямін-Руцкі. Годны сын беларускай зямлі 405 гадоў таму, 8 жніўня 1613 году, Язэп Руцкі атрымаў годнасьць архібіскупа-мітрапаліта Кіеўскага, а 5 красавіка 1614 году папскай булай быў пацьверджаны як мітрапаліт Кіеўскі Зьяднанай Царквы. Пасьля сьмерці 18 ліпеня 1613 году непасрэднага творцы царкоўнай Уніі мітрапаліта Іпація Пацея ён стаў 3-м мітрапалітам Зьяднанай Царквы. Яшчэ пры жыцьці гэтага царкоўнага дзеяча называлі Атлантам еднасьці (Уніі).
Адшуканы новыя дакументы з сьледчай справы а. Фабіяна Абрантовіча Беларускі пісьменьнік і журналіст Уладзіслаў Ахроменка адшукаў унікальныя дакументы ў архіве Службы Бясьпекі Ўкраіны з сьледчай справы каталіцкага сьвятара візантыйскага абраду Архімандрыта Фабіяна Абрантовіча, распачатай супраць яго восеньню 1939 году ў Львове.
19.05.2017
Скарына з вялікай доляй верагоднасьці быў католікам Старэйшы навуковы супрацоўнік Інстытуту гісторыі Беларусі, разважаючы над канфесійнай прыналежнасьцю Францішка Скарыны, супаставіў некаторыя факты, якія кажуць пра тое, што асьветнік быў католікам.
Веру, што Скарына быў у Венецыі і шмат чаму тут навучыўся — італьянскі прафесар Польскі і італьянскі навуковец, прафесар венецыянскага ўніверсітэту Ка Фоскары Аляксандар Навумаў, аўтар дзесяці навуковых прац пра Францішка Скарыну, у тым ліку самага поўнага выданьня твораў Скарыны ў перакладзе на польскую мову, расказаў у інтэрв’ю Радыё Свабода пра сваю гіпотэзу, паводле якой Скарына пабываў у Венецыі, шмат чаму там навучыўся і сустракаўся ў гэтым горадзе з сербскім першадрукаром Божыдарам Вукавічам.
Месца для спонсара і імітацыя багацьця: што малявалі на беларускіх абразах
У Нацыянальнай акадэміі навук захоўваецца ўнікальная калекцыя абразоў, кожны з якіх — сапраўдная каштоўнасьць.
Навуковы супрацоўнік Музею старажытнабеларускай культуры Цэнтра дасьледаваньняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Галіна Флікоп-Сьвіта правяла сьпецыяльную экскурсію для Sputnik, падчас якой распавяла аб самых знакавых абразах з калекцыі музею.
Абразы з калекцыі Музею старажытнабеларускай культуры.«Безумоўна, кожны абраз, прадстаўлены ў экспазіцыі, для нас па-свойму каштоўны, але ёсьць тыя, якія можна вылучыць з агульнай колькасьці па пэўных прычынах, напрыклад, як унікальны прадмет пэўнай эпохі ці рэгіёну», — падкрэсьліла сьпецыяліст.
На першы погляд абразы падаюцца даволі складанымі і цяжкімі для разуменьня творамі мастацтва, але за кожным свая таямніца і цікавая гісторыя. Ёсьць у музеі ўнікальныя прыклады іканапісу XVI стагоддзя, якія па ўсёй краіне можна пералічыць па пальцах. На некаторых абразах народныя майстры дамалёўвалі выяву фундатара, які дапамог грашыма ў стварэньні абраза ці даў сродкі на стварэньне шатаў — металічнага ўпрыгажэньня.
Самыя цікавыя абразы з Музею старажытнабеларускай культуры і іх ня менш цікавыя гісторыі — у фотастужцы.
Самыя старажытныя захаваныя беларускія абразы датуюцца XV стагоддзем, але такіх прыкладаў вельмі мала на ўсю краіну. Калекцыя музея пачынаецца з XVI стагоддзя. На фота адзін з іх — абраз «Маці Божая Адзігітрыя», знойдзены ў вёсцы Зьдзітава Берасьцейскай вобласьці. У гэты перыяд прасочваецца моцная сувязь з візантыйскім мастацтвам, але пры гэтым помнік сьведчыць ужо пра фармаваньне ў той час самабытных традыцыяў беларускага іканапісу.
Побач з праваслаўнай Маці Божай Адзігітрыяй — алтарная карціна «Пакланеньне вешчуноў» з касьцёлу ў Дрысьвятах Віцебскай вобласьці. Таксама датуецца XVI стагоддзем. Абраз быў перапісаны ў XVII стагоддзі, у тыя часы гэта было нармальнай практыкай. Дамалявалі на абразе фундатара, які выдаткаваў грошы на стварэньне металічных шатаў. Металёвым упрыгажэньнем аздобілі ня толькі выявы сьвятых, але і самога фундатара.
Абраз «Сьвятая Параскева» 1646 году знойдзены ў вёсцы Пескі Гарадзенскай вобласьці. Ён унікальны тым, што датаваных абразоў з Гарадзеншчыны ўвогуле захавалася вельмі мала.
Абраз «Маці Божая Замілаваньне» — самы стары з датаваных абразоў у калекцыі музею. Створаны ён ў 1644 годзе.
Абразы Тамаша Міхальскага — «Узьнясеньне» 1751 году і «Сьвяты Анупрэй» XVIII стагоддзя знойдзены ў вёсцы Дывін Берасьцейскай вобласьці. Іх каштоўнасьць менавіта ў тым, што яны захавалі для нас імя мастака. Абразоў гэтага іканапісца ёсьць некалькі ў Беларусі, а таксама — ва Ўкраіне: ён працаваў на Палесьсі і Валыні.
Абраз «Сьвятая Барбара» — яскравы прыклад таго, як майстры імітавалі багатыя ўпрыгажэньні. Калі прыгледзецца, можна заўважыць, што майстар Ян Васілеўскі, імя якога вядома з надпісу на абразе, паспрабаваў даступнымі яму сродкамі зрабіць імітацыю пад металічную шату. Такім чынам падкрэсьлівалі каштоўнасьць абраза, калі на гэта не было грашовых сродкаў.
Абраз «Маці Божая Крывошынская» з каталіцкага касьцёлу ў Крывошыне з выявамі Ігнація Лаёлы і Францішака Ксаверыя. Адзін з абразоў у калекцыі музею, які шанаваўся як цудадзейны.
Фератрон — працэсійны перанасны алтарык. Яны выкарыстоўваліся ў каталіцкіх касьцёлах і пад уплавым каталіцкай традыцыі распаўсюдзіліся ва ўніяцкіх цэрквах. Калі пад час сьвята адбываўся хросны ход, то прыхаджане выносілі фератрон. У праваслаўнай царкве гэтую функцыю выконваюць крыжы і харугвы. Рабілі фератроны звычайна за сродкі брацтва.
На абразе «Маці Божая Лясьнянская» 1852 году намаляваны эпізод пра яго зьяўленьне. Лічылася, што ён зьявіўся на дрэве. Побач — пастушкі, якія паводле легенды і знайшлі абраз.
У Нацыянальнай акадэміі навук захоўваецца ўнікальная калекцыя абразоў, кожны з якіх — сапраўдная каштоўнасьць. 
Што ўкраінская аўтакефалія значыць для Беларусі — пра гэта разважае ў сваім матэрыяле на Радыё Свабода журналіст, гісторык і пісьменьнік Сяргей Абламейка. 
405 гадоў таму, 8 жніўня 1613 году, Язэп Руцкі атрымаў годнасьць архібіскупа-мітрапаліта Кіеўскага, а 5 красавіка 1614 году папскай булай быў пацьверджаны як мітрапаліт Кіеўскі Зьяднанай Царквы. Пасьля сьмерці 18 ліпеня 1613 году непасрэднага творцы царкоўнай Уніі мітрапаліта Іпація Пацея ён стаў 3-м мітрапалітам Зьяднанай Царквы. Яшчэ пры жыцьці гэтага царкоўнага дзеяча называлі Атлантам еднасьці (Уніі). 
Намесьнік дырэктара Нацыянальнага гістарычнага архіву Беларусі, кандыдат гістарычных навук Дзяніс Лісейчыкаў ня згодны са сьцьверджаньнямі, што ў XVIIІ стагоддзі выкарыстаньне беларускай мовы цалкам спынілася. 
Беларускі пісьменьнік і журналіст Уладзіслаў Ахроменка адшукаў унікальныя дакументы ў архіве Службы Бясьпекі Ўкраіны з сьледчай справы каталіцкага сьвятара візантыйскага абраду Архімандрыта Фабіяна Абрантовіча, распачатай супраць яго восеньню 1939 году ў Львове. 
Старэйшы навуковы супрацоўнік Інстытуту гісторыі Беларусі, разважаючы над канфесійнай прыналежнасьцю Францішка Скарыны, супаставіў некаторыя факты, якія кажуць пра тое, што асьветнік быў католікам. 
Сёлета спаўняецца 25 гадоў з часу афіцыйнай рэгістрацыі ў органах мясцовай улады грэка-каталіцкай парафіі Маці Божай Фацімскай у Горадні. 
На якой мове чытаў Стары Запавет у сінагозе Хрыстос? Чаму на Беларусі часьцей за ўсё перапісвалі Евангельлі і Псалтыр? З якой мовы перакладаў Біблію Скарына? 
Польскі і італьянскі навуковец, прафесар венецыянскага ўніверсітэту Ка Фоскары Аляксандар Навумаў, аўтар дзесяці навуковых прац пра Францішка Скарыну, у тым ліку самага поўнага выданьня твораў Скарыны ў перакладзе на польскую мову, расказаў у інтэрв’ю Радыё Свабода пра сваю гіпотэзу, паводле якой Скарына пабываў у Венецыі, шмат чаму там навучыўся і сустракаўся ў гэтым горадзе з сербскім першадрукаром Божыдарам Вукавічам. 
Яшчэ напрыканцы XVIII ст. уніятамі сябе лічылі каля 75% жыхароў сучаснай тэрыторыі Беларусі. Цяпер засталося меней за 20 дробных парафіяў на ўсю краіну. Чаму адзіная унія, якая на практыцы яднала хрысьціянаў, аказалася для ўсіх «нязручнай»? 
Гісторыя Царквы
