10.09.2009

Пры аднаўленьні царквы Сьвятога Духа знайшлі крыпты з астанкамі фундатараў

У Менску пры аднаўленьні легендарнага храму XVII ст. знайшлі склеп з пахаваньнем фундатараў царквы. Сам храм зьнішчылі саветы, але да трунаў не дабраліся. Крыпта можа стаць сымбалем незьнішчальнасьці Менску і турыстычнай пярлінай.

Ужо некалькі тыдняў працоўныя КУП «Менская спадчына» раскопваюць фундаменты царквы. Падчас працы коўш экскаватара раптам прабіў невядомую крыпту (пахавальны склеп), не пазначаную ні на адным з планаў царквы . Прараб будоўлі выклікаў сьпецыялістаў з Інстытуту археалогіі НАН Беларусі, якія пачалі прафесійна раскопваць крыпту.
Астанкі фундатараў царквы засталіся некранутымі, нягледзячы на нешчасьлівы лёс храму.

Побач са знойдзеным склепам, які належыць да «крыптаў закрытага тыпу», знайшлі яшчэ адно пахаваньне — ужо ў адкрытай крыпце.

Падчас ранейшых раскопак, апошнія з якіх праводзіліся ў 1980-я, знайшлі толькі крыпту XIX стагоддзя, у якой таксама знаходзяцца некалькі пахаваньняў.

Цяпер праектны план будзе скарэктаваны, а знойдзеныя крыпты і лёхі царквы — музеефікаваныя. Хутчэй за ўсё, можна будзе спусціцца пад зямлю, каб убачыць падмуркі царквы, прыкладна так, як гэта зроблена ў Сафійскім саборы ў Полацку.

У старых еўрапейскіх гарадах крыпты, якія зьяўляюцца рэдкасьцю, адкрытыя для наведваньня і зьяўляюцца важным пунктам турыстычных і адукацыйных падарожжаў. Гэтак, у суседняй Польшчы толькі дзьве падобныя крыпты.

Даведка:

Царква Сьвятога Духа збудаваная ў першай палове XVII ст. Гэта неабходны элемент Ратушнага пляцу, які быў зьнішчаны пасьля акупацыі Беларусі высілкамі царскіх і камуністычных уладаў. Па атрыманьні незалежнасьці пачалося аднаўленьне Ратушнага пляцу. Паўсталі каталіцкі сабор, Ратуша, гатэль «Еўропа». На чарзе — царква Сьвятога Духа, якая належала да комплексу ўніяцкага базыльянскага кляштару.

У 1795 г., пры Расейскай імперыі, базыльянскія манастыры былі зачыненыя, а царква аддадзена пад катэдральны праваслаўны Петрапаўлаўскі сабор. Пры цару яе перабудоўвалі на рускі лад, а за саветамі зраўнялі з зямлёй. Захаваліся падмуркі, на іх яна і паўстане зноў, але ў якасьці дзіцячай філармоніі.

Крыпта (от грэцкага kryptē — закрыты падземны схоў) — у сярэднявечнай еўрапейскай архітэктуры склеп або некалькі склепаў, разьмешчаных пад алтаром і хорамі. Крыпты служаць для пахаваньня і наведваньня астанкаў сьвятых, пакутнікаў і фундатараў.

Валянцін Груздаў, Еўрарадыё.