Сьвятар Ёзас Мантвіла з Ліпска, што недалёка ад Горадні, да апошняга падтрымліваў людзей падчас катастрофы славутага брытанскага параходу, якая адбылася роўна 100 гадоў таму — 14 красавіка 1912 году. Пра гэты цікавы факт піша на старонках “Нашай Нівы” беларускі грэка-каталіцкі сьвятар а. Ігар Лабацэвіч з Мінеапалісу ў ЗША. 
У Менску 20 траўня 2012 году прайшла справаздачна-выбарчая канферэнцыя Біблійнага таварыства Рэспублікі Беларусь, якое сёлета адзначае 20-годдзе сваёй дзейнасьці. 
“Нашу сьвядомасьць і нават мараль наўсьцяж працінае канфесійнасьць. Тое вынікла з нашай трагічнай гісторыі, і мы сёньня такія слабыя і маніпуляваныя больш моцнымі суседзямі таму, што ня можам гэтай канфесійнасьці пазбыцца і замяніць яе на адзіна правільны нацыянальны падыход да ўсяго”, — піша ў сваім блогу на Радыё Свабода Сяргей Абламейка. Яго першы матэрыял “Кананізацыя Сямашкі. Скон народу” выклікаў бурную рэакцыю на сайце. Журналіст вырашыў працягнуць гэтую гаворку. У сваім новым тэксьце ён разважае пра маральна-этычныя праблемы, выкліканыя канфесійным падыходам беларусаў да ўласнай гісторыі. Яскравым прыкладам гэтага, на яго думку, стала выкіданьне мошчаў славутых продкаў з адноўленай царквы Сьвятога Духа ў Менску, што аўтар называе гвалтам над нашымі духоўнымі каранямі. Ніжэй прапануем гэты матэрыял з сайту Радыё Свабода. 
13 траўня 2012 году ў Лондане адбылося ўрачыстае адкрыцьцё пасьля рэканструкцыі сядзібы Беларускай Каталіцкай Місіі ў Англіі “Марыян Хаўза” (Marian House), дзе разьмесьціца Беларускі рэлігійны і культурны цэнтр імя сьвятога Кірылы Тураўскага. Прапануем рэпартаж і фота карэспандэнта TUT.BY Кастуся Лашкевіча з месца падзеі. 
Разважаньнем пра Царкву, пра яе розныя вымярэньні, пра асобу чалавека, які ёсьць храм Бога Жывога, а таксама пра незьнішчальнасьць Хрыстовай Царквы падзяліўся Сакратар Кангрэгацыі Ўсходніх Цэркваў архібіскуп Цырыл Васіль у сваім казаньні 9 траўня 2012 году ў менскім касьцёле сьвятых Сымона і Алены. 
На прэсавай канферэнцыі, якую Сакратар Кангрэгацыі Ўсходніх Цэркваў архібіскуп Цырыл Васіль правёў 9 траўня 2012 году ў канферэнц-залі Чырвонага касьцёлу, ацэньваючы стан Грэка-Каталіцкай Царквы Беларусі з пункту гледжаньня разбудовы структураў, ён назваў яе пакуль што “беднай і слабой”, але сам факт яе адраджэньня ў Беларусі ён акрэсьліў, як “сапраўдны цуд”. Знаёмства з жыцьцём беларускіх грэка-католікаў, сустрэчы з вернікамі і размовы з каталіцкімі сьвятарамі і ярархамі ў Беларусі далі падставу ватыканскаму ярарху сьцьвярджаць, што сёньня гэта ёсьць жывая Царква. 
“Значэньне традыцыі хрысьціянскага Ўсходу для Паўсюднай Царквы” — над такой тэмай прапанаваў паразважаць прысутным у канферэнц-зале менскага Чырвонага касьцёлу архібіскуп Цырыл Васіль, Сакратар Кангрэгацыі Ўсходніх Цэркваў. Ватыканскі ярарх знаходзіўся ў нашай краіне з 7 па 10 траўня 2012 году па запрашэньні Міністэрства замежных справаў. 
“У сьвеце вялікіх і моцных мы пакліканы разам з Марыяй, Маці Божай, абвяшчаць моц маленькіх, прыніжаных, непрызнаных”, – сказаў 8 тарўня 2012 году Сакратар Кангрэгацыі Ўсходніх Цэркваў архібіскуп Кірыла Васіль падчас архірэйскай Боскай Літургіі, якую ён адслужыў па-беларуску ў дзень парафіяльнага сьвята івацэвіцкай грэка-каталіцкай парафіі Маці Божай Жыровіцкай. Уладыка прамовіў таксама і казаньне па-беларуску. 
У Дзень Перамогі, 9 траўня 2012 году, у мемарыяльным комплексе “Хатынь” пасьля ўрачыстага мітынгу, арганізаванга ўладамі, адбылася паніхіда па ахвярах вайны з удзелам архібіскупа Кірылы Васіля, Сакратара Кангрэгацыі Ўсходніх Цэркваў, сьвятароў і вернікаў візантыйскага і лацінскага абрадаў, а таксама прадстаўнікоў менскай абласной і мясцовай улады. 
Падчас свайго візіту ў Беларусь Сакратар Кангрэгацыі Ўсходніх Цэркваў архібіскуп Цырыл Васіль, які належыць да Таварыства Ісуса, 8 траўня 2012 году наведаў Альбярцін, дзе ў міжваенны час месьцілася Ўсходняя місія айцоў-езуітаў і дзе нёс служэньне беларускі грэка-каталіцкі экзарх-мучанік а. Антон Неманцэвіч, SJ. Таксама ён памаліўся перад Жыровіцкай іконай Багародзіцы ў касьцёле ў Слоніме і на парафіяльным сьвяце грэка-католікаў у Івацэвічах. 
Галоўная 
Навіны за 2012 год
Навіны за 2012 год
30.05.2012
Уніяцкі сьвятар на “Тытаніку”
Сьвятар Ёзас Мантвіла з Ліпска, што недалёка ад Горадні, да апошняга падтрымліваў людзей падчас катастрофы славутага брытанскага параходу, якая адбылася роўна 100 гадоў таму — 14 красавіка 1912 году. Пра гэты цікавы факт піша на старонках “Нашай Нівы” беларускі грэка-каталіцкі сьвятар а. Ігар Лабацэвіч з Мінеапалісу ў ЗША.
Адным з трох прысутных на злашчасным караблі сьвятароў быў айцец Ёзас Мантвіла з Літвы. Пра гэта паведаміла каталіцкая служба навінаў CAN.
Айцец Ёзас нібыта меў права служэньня ва ўсходнім абрадзе для грэка-каталікоў у Літве. Сьцьвярджаецца, што ён быў вымушаны пакінуць краіну праз перасьлед расейскіх уладаў і эміграваць у ЗША.
Таму ён і апынуўся на борце “Тытаніка”, дзе загінуў, не пакінуўшы без духовай апекі людзей, якія танулі.
Паўстае пытаньне: якое дачыненьне гэта ўсё мае да Беларусі? Пашукаўшы імя айца Ёзаса Мантвілы ў сьпісах клерыкаў рыма-каталіцкіх дыяцэзіяў на тэрыторыі сучасных Літвы, усходняй Польшчы і Беларусі (бо акрамя Холмшчыны толькі ў гэтых рэгіёнах можна казаць пра падпольных грэка-каталікоў у межах Расейскай імперыі), знаходзім, што ён нарадзіўся каля Марыямпаля і вучыўся ў Сейненскай семінарыі. Рукапакладзены на сьвятара ў сакавіку 1908-га, ён быў прызначаны вікарным ксяндзом у Ліпску на Аўгустоўшчыне (цяпер Польшча).
Яшчэ Яўхім Карскі ў “Заметкax по белорусским говорам” выразна далучае Ліпск да этнічных беларускіх земляў. Як піша гісторык Андрэй Вашкевіч у сваіх публікацыях на тэму беларускага грэка-каталіцтва на Аўгустоўшчыне, “за перыяд 1905—1913 у каталіцтва з праваслаўя ў Аўгустоўскім павеце Сувалкскай губерні перайшлі 16012 чалавек”.
Усе гэтыя людзі былі беларусамі ўніяцкага паходжаньня. Да таго ж, багата людзей на былых уніяцкіх землях папросту ігнаравала расейскую Царкву і таемна прымала сакраманты хросту, шлюбу, споведзі ў рыма-каталіцкіх сьвятароў. Сярод гэтых людзей у Ліпску і працаваў а. Мантвіла.
Няма вялікай пэўнасьці, што сьвятар меў права служыць ва ўсходнім абрадзе, бо атрымаць такі дазвол афіцыйна ва ўмовах царскай Расеі было амаль немагчыма. Тым ня менш, будучы сьвятаром, а. Ёзас напэўна ня мог адмовіць беларускім сялянам-уніятам у духовай апецы.
Такім чынам, мы можам казаць і пра няхай сабе ўскосны, але беларускі ўніяцкі сьлед на “Тытаніку” ў дадатак да раней вядомых беларускіх габрэйскіх і іншых сьлядоў.
Адным з трох прысутных на злашчасным караблі сьвятароў быў айцец Ёзас Мантвіла з Літвы. Пра гэта паведаміла каталіцкая служба навінаў CAN.Айцец Ёзас нібыта меў права служэньня ва ўсходнім абрадзе для грэка-каталікоў у Літве. Сьцьвярджаецца, што ён быў вымушаны пакінуць краіну праз перасьлед расейскіх уладаў і эміграваць у ЗША.
Таму ён і апынуўся на борце “Тытаніка”, дзе загінуў, не пакінуўшы без духовай апекі людзей, якія танулі.
Паўстае пытаньне: якое дачыненьне гэта ўсё мае да Беларусі? Пашукаўшы імя айца Ёзаса Мантвілы ў сьпісах клерыкаў рыма-каталіцкіх дыяцэзіяў на тэрыторыі сучасных Літвы, усходняй Польшчы і Беларусі (бо акрамя Холмшчыны толькі ў гэтых рэгіёнах можна казаць пра падпольных грэка-каталікоў у межах Расейскай імперыі), знаходзім, што ён нарадзіўся каля Марыямпаля і вучыўся ў Сейненскай семінарыі. Рукапакладзены на сьвятара ў сакавіку 1908-га, ён быў прызначаны вікарным ксяндзом у Ліпску на Аўгустоўшчыне (цяпер Польшча).
Яшчэ Яўхім Карскі ў “Заметкax по белорусским говорам” выразна далучае Ліпск да этнічных беларускіх земляў. Як піша гісторык Андрэй Вашкевіч у сваіх публікацыях на тэму беларускага грэка-каталіцтва на Аўгустоўшчыне, “за перыяд 1905—1913 у каталіцтва з праваслаўя ў Аўгустоўскім павеце Сувалкскай губерні перайшлі 16012 чалавек”.
Усе гэтыя людзі былі беларусамі ўніяцкага паходжаньня. Да таго ж, багата людзей на былых уніяцкіх землях папросту ігнаравала расейскую Царкву і таемна прымала сакраманты хросту, шлюбу, споведзі ў рыма-каталіцкіх сьвятароў. Сярод гэтых людзей у Ліпску і працаваў а. Мантвіла.
Няма вялікай пэўнасьці, што сьвятар меў права служыць ва ўсходнім абрадзе, бо атрымаць такі дазвол афіцыйна ва ўмовах царскай Расеі было амаль немагчыма. Тым ня менш, будучы сьвятаром, а. Ёзас напэўна ня мог адмовіць беларускім сялянам-уніятам у духовай апецы.
Такім чынам, мы можам казаць і пра няхай сабе ўскосны, але беларускі ўніяцкі сьлед на “Тытаніку” ў дадатак да раней вядомых беларускіх габрэйскіх і іншых сьлядоў.
Гл. таксама:
Успамін уніяцкіх мучанікаў з Пратуліна
Уніі практыкаваліся ў гісторыі практычна ўсіх Цэркваў
Памятаць пра свае вытокі
Як сын пракурора загаварыў па-беларуску і пачаў маліцца за каралеву
Канфесіянальныя “франты”, лініі “культурнага разлому” і “доўгая памяць”
Гэты артыкул чыталі 354 разоў (-ы)
