Папа хоча бачыць у новых біскупах асобаў, здольных абудзіць Царкву Сёньня патрэбныя біскупы, якія не задавальняюцца павярхоўным, але імкнуцца да глыбіняў, адкуль Сьвяты Дух працягвае натхняць сваю Царкву. З такімі словамі Папа Францішак 18 верасьня 2014 году ў Ватыкане зьвярнуўся да біскупаў, якія атрымалі хіратонію на працягу апошняга году — паведамляе Беларуская рэдакцыя Ватыканскага радыё.
21.09.2014
Сьвяткаваньні ў гонар сьвятога Язафата Кунцэвіча 20 гадоў споўнілася адноўленай грэка-каталіцкай парафіі сьвятога Язафата Кунцэвіча. З гэтай нагоды ў Лідзкай парафіі ягонага імя адбылося ўрачыстае набажэнства, у якім узяў удзел айцец Сяргей Гаек, Апостальскі Візітатар для грэка-католікаў Беларусі. Пасьля малітвы на сьвяце гучала сярэднявечная беларуская музыка, парафіяне танчылі і радаваліся. Рэпартаж з сайту Радыё Свабода.
20.09.2014
Маскоўскі патрыярхат заклікае багасловаў зноў абмеркаваць “праблему уніі” Старшыня Аддзелу зьнешніх царкоўных сувязяў Маскоўскага Патрыярхату мітрапаліт Іларыён Алфееў, каментуючы ў інтэрв’ю “Интерфакс-Религия” пачатак працы ў Амане чарговай сесіі Зьмешанай камісіі па тэалагічным дыялогу паміж Каталіцкай і Праваслаўнымі Цэрквамі, заявіў, што падзеі ва Ўкраіне зноў абвастрылі “праблему уніі” і лічыць неабходным абмеркаваць яе на гэтым форуме.
Пілігрымка ў памяць блаславёнага сьвятамучаніка Тэадора Ромжы Напрыканцы лета, 22-24 жніўня 2014 году, адбылася 8-ая пешая пілігрымка моладзі Мукачаўскай Грэка-Каталіцкай япархіі з Хуста ў Вялікі Бычкаў, дзе захоўваюцца сьвятыя мошчы Блаславёнага Тэадора. Пра свой паломніцкі шлях і ўдзел у гэтай пілігрымцы распавядае адзін з вернікаў Беларускай Грэка-Каталіцкай Царквы з Баранавічаў.
13.09.2014
Славацкі біскуп пра БГКЦ: гэтая Царква мае вялікі духоўны патэнцыял Сітуацыя, у якой знаходзяцца беларускія грэка-католікі, цяжкая, аднак у іх ёсьць вялікі духоўны патэнцыял — так лічыць дапаможны біскуп Прэшаўскай грэка-каталіцкай архіяпархіі ў Славакіі Ўладыка Мілан Лах, SJ. Пра ўражаньні гэтага ярарха пасьля візіту ў Беларусь з нагоды 100-гадовага юбілею беларускага грэка-каталіцкага біскупа Чэслава Сіповіча распавядае матэрыял з кароткім інтэрв’ю на афіцыйным сайце грэка-каталіцкага архібіскупства ў Прэшаве.
Кнігу выбраных твораў айца Аляксандра Надсана прэзентавалі ў Горадні У душпастырскім цэнтры грэка-каталіцкай парафіі Маці Божай Фацімскай у Горадні 7 верасьня 2014 году адбылася першая ў Беларусі прэзентацыя кнігі выбраных твораў Апостальскага Візітатара для беларусаў-католікаў замежжа айца Аляксандра Надсана.
03.09.2014
Прадстаўнік Папы пра біскупа Сіповіча: “Ён ня мог прадаць праўду, праўду, якая вызваляе” 31 жніўня 2014 году ў парафіі Найсьвяцейшай Тройцы ў Друі адбыліся ўрачыстасьці з нагоды 100-ых угодкаў з дня нараджэньня выхаванца Друйскага кляштару айцоў-марыянаў грэка-каталіцкага біскупа Чэслава Сіповіча. Падчас сьвяткаваньняў Апостальскі Нунцый у Беларусі архібіскуп Клаўдыё Гуджэроцьці выступіў з беларускамоўнай гаміліяй, якая выклікала вялікую цікавасьць у тым ліку і ў беларускіх сьвецкіх СМІ, многія з якіх прыводзілі цытаты з яе. Прапануем поўны тэкст гэтай гаміліі прадстаўніка Папы ў Беларусі.
02.09.2014
У Друі і Менску адбыліся ўрачыстасьці ў гонар 100-годдзя біскупа Чэслава Сіповіча У памяць пра выдатнага беларускага рэлігійнага i грамадзкага дзеяча, першага беларускага грэка-каталіцкага біскупа ў ХХ стагоддзі Ўладыку Чэслава Сіповіча, які скончыў сваё зямное жыцьцё ў Лондане, ў 100-ыя ўгодкі з дня нараджэньня на яго радзіме была ўстаноўлена і асьвячана мемарыяльная табліца, а на магіле бацькоў закладзена капсула з зямлёй з магілы біскупа і ўстаноўлены новы помнік.
Грэка-каталіцкі сьвятар Сяргей Гаек: «Мова нашай Царквы — беларуская»
Размова з Апостальскім Візітатарам грэка-католікаў Беларусі архімандрытам Сяргеем Гаекам журналіста Радыё Свабода ў Магілёве, з нагоды патранальнага сьвята мясцовай грэка-каталіцкай парафіі.
Архімандрыт Сяргей Гаек на сьвяце магілёўскіх грэка-католікаў.8 верасьня магілёўскія грэка-католікі адзначаюць сваё парафіяльнае сьвята — іконы Маці Божай Бялыніцкай. Напярэдадні ў мясцовай грэка-каталіцкай царкве, што знаходзіцца на тутэйшых каталіцкіх могілках, адбылася ўрачыстая літургія.
Яе адслужыў Апостальскі Візітатар для грэка-католікаў Беларусі архімандрыт Сяргей Гаек. У царкве сабралася нямала вернікаў. Многія на ўрачыстасьць прыйшлі з дзецьмі. Традыцыйна ўрачыстасьць завяршылася малітваю за Беларусь пад сьпеў гімну «Магутны Божа».
Ці адрадзілася пасьля 150 год заняпаду ўніяцкая Царква на Беларусі, чым яна жыве цяпер, і якая роля адведзена беларускай мове і культуры ў ёй? На пытаньні Свабоды адказаў архімандрыт Сяргей Гаек.
Адказваючы на пытаньне пра цяперашняе жыцьцё грэка-каталіцкай Царквы, архімандрыт Сяргей Гаек акрамя звыклых і традыцыйных рэлігійных спраў згадаў нядаўнюю падзею, якая, як вынікае з ягоных словаў, будзе дамінаваць у царкоўных справах бліжэйшай персьпектывы. Гаворка пра стогадовы юбілей Чэслава Сіповіча — першага пасьля 1839 году беларускага грэка-каталіцкага біскупа. На яго сьвяткаваньні прагучалі словы прабачэньня каталіцкага сьвятарства за няўвагу да беларускай мовы. Архімандрыт Сяргей Гаек зазначае, што спадчына Чэслава Сіповіча мае быць асэнсаваная ягонымі нашчадкамі:
«Мы хочам асэнсаваць ягоную вялікую спадчыну, ягоную любоў да Беларусі, да беларускай культуры, — даводзіць сьвятар. — Мы хочам паставіць сабе пытаньне, што гэта спадчына значыць для нас. А можа мы насамрэч яшчэ недастаткова любім нашу культуру ды нашу мову?»
Вернікі магілёўскай грэка-каталіцкай парафіі іконы Маці Божай Бялыніцкай.Пакліканьне грэка-каталіцкай Царквы ў Беларусі — вяшчаць Евангельле па-беларуску, кажа архімандрыт Сяргей Гаек. Паводле яго ўніяцкая Царква цалкам не выракаецца царкоўнаславянскай мовы, як і іншых моваў, якія выкарыстоўваюцца пры нагодзе, аднак беларуская мова — асноўная:
«Зразумела, калі нехта прыходзіць і гаворыць з намі па-расейску — мы з ім размаўляем таксама па-расейску, але мы хочам паказаць, што ён жыве на гэтай зямлі. Прычым мы гаворым пра мову не як пра нейкае мовазнаўства, а як пра канкрэтызацыю нашай спадчыны і культуры»,— зазначае сьвятар.
Паводле Сяргея Гаека ў Беларусі грамада каталікоў усходняга абраду вагаецца ад 30 да 35 тысяч вернікаў. Сьвятар аднак засьцерагае, што падобнага роду статыстыка не заўжды адлюстроўвае рэальную колькасьць прыхільнікаў грэка-каталіцкай Царквы. Любая канфесія, тлумачыць ён, можа весьці падлік сваіх прыхаджанаў, але ня можа пэўна ведаць, колькі вернікаў насамрэч у яе ёсьць.
Дзьве сотні гадоў таму католікі ўсходняга абраду былі дамінуючай канфесіяй на Беларусі. Пра гэта кажа і архімандрыт Сяргей Гаек, але заўважае: у розных беларускіх мясьцінах прысутнасьць грэка-католікаў была рознай. На Берасьцейшчыне іх было болей, а на Магілёўшчыне, дзе пераважалі праваслаўныя, іх было меней. Тым ня менш сьвятар адзначае:
«Гэта была прысутнасьць, якая нешта азначала, але частка людзей, асабліва ў 1905 годзе, перашлі ў рыма-каталіцкі абрад, бо гэта была адзіная магчымасьць захаваць іх тоеснасьць каталіцкую. Мы хочам проста асэнсаваць і жыць сёньня той вялікай спадчынай, якая нам засталася і, вядома ж, дзяліцца ёй з іншымі, хто захоча».
У Беларусі, паводле сьвятара, уніяцкая Царква не пераставала ніколі існаваць. Яе гвалтам пазбавілі магчымасьці публічна дзейнічаць, тлумачыць ён. Таму, яна не адраджаецца, а хутчэй аднаўляе публічную дзейнасьць сваіх парафіяў:
«Паколькі мы ня можам дабрацца да ўсіх вернікаў, якія працягваюць жыць у такой унутранай дыяспары, дык гэты працэс працягваецца. Безумоўна, вы можаце яго называць адраджэньнем, але гэта не працэс адраджэньня, таго, што зьнікла, а хутчэй таго, што гвалтам было замарожана».
Да інкарпарацыі Беларусі ў склад Расейскай імперыі паводле розных гістарычных зьвестак сярод вернікаў-хрысьціянаў колькасьць грэка-католікаў сягала 80 працэнтаў. Пасьля гэтак званага Полацкага сабору 1839 году, які пастанавіў беларусаў-уніятаў пераводзіць у праваслаўе, колькасьць каталікоў усходняга абраду пачала імкліва скарачацца. Багата стала [рыма-]каталікамі. 11 сакавіка 1990 году ў Менску у Кальварыйскім касьцёле айцец Аляксандар Надсан адслужыў першую за 150 гадоў, пасьля скасаваньня Уніі ў 1839 годзе, публічную каталіцкую імшу у візантыйскім абрадзе. Гэты дзень і лічыцца днём адраджэньня грэка-каталіцкай Царквы.
Грэка-каталіцкая царква ў Магілёве.Яе парафіі цяпер, кажа архімандрыт Сяргей Гаек, ёсьць шмат у якіх беларускіх гарадах. У кожнай свае адметнасьці.
Гаворачы пра будзённую дзейнасьць уніяцкай Царквы ў Беларусі, сьвятар заўважае:
«У гэтай нашай працы духовы элемент канкрэтызаваны ў любові да нашай зямлі, да нашай традыцыі. Больш за тое, калі мы сёньня ўзгадваем нараджэньне Маці Божай, якая мела сваю бацькаўшчыну, дык яе любоў да сваёй зямлі, да традыцыяў дзядоў сваіх таксама для нас прыклад».