26.12.2010

 

 

Баляслаў Пачопка (нарадзіўся 13 кастрычніка 1884, засьценак Уляны Рукойненскай гміны Віленскага павету — памёр 26 сьнежня 1940, мяст. Целяханы, цяпер Івацэвіцкі р-н) — беларускі сьвятар, настаўнік і рэлігійны публіцыст. Актыўны грамадзкі дзеяч — сталы аўтар газэты «Наша ніва», рэдактар-выдавец першай беларускай катaліцкай газэты «Biełarus» (1913—1915), складальнік і выдавец першага беларускага малітоўніка «Boh z nami» (1915) і аўтар першай беларускай граматыкі («Hramatyka biełaruskaj mowy. Apracawaŭ B.Pačobka», распрацавана ў 1915; надрукавана ў Вільні, у друкарні «Homan» у сакавіку 1918). Падрыхтаваў і выдаў шэраг беларускіх рэлігійных кніжак. Пісаў вершы па-беларуску і па-польску, зьбіраў беларускі фальклёр, дасьледаваў гісторыю батлейкі ў Беларусі.

 

Сёньня паступова вяртаецца з забыцьця імя гэтага адданага і руплівага беларускага сьвятара і грамадзкага дзеяча, адкрываюцца новыя старонкі яго дзейнасьці. І сёлета з выдадзенай манаграфіі «Школьная адукацыя ў Беларусі падчас нямецкай акупацыі (1913—1918 г.)» беларускага дасьледчыка Ўладзімера Ляхоўскага даведваемся, што Баляслаў Пачопка аказваецца спрычыніўся яшчэ і да стварэньня першых беларускіх школаў: «Першая беларуская школа ў зоне Обер-Ост была адкрыта 13 лістапада 1915 г. у Вільні на Юр’еўскай (Георгіеўскай) вуліцы, дзякуючы стараньням А. Пашкевіч-Кайрысавай і Б. Пачобкі».

На думку У. Ляхоўскага гэты дзень — 13 лістапада 1915 г., калі была адкрыта першая беларуская школа — «мусіць стаць днём сьвята беларускай школы», бо гэта пачатак масавага беларускага школьніцтва, а гэты дзень «павінен быць уведзены ў рэестар беларускіх нацыянальных сьвят нароўні з іншымі славутымі датамі».